خواب آلودگی روزانه و کاهش کیفیت خواب
کاهش کیفیت خواب و محرومیت از خواب سبب بروز خواب آلودگی روزانه می گردد. بررسی های متعدد نشان می دهد که خواب آلودگی روزانه ناشی از محرومیت خواب می تواند با افزایش خطر بروز فشار خون بالا و کاهش کیفیت زندگی همراه باشد.
خواب یکی از نیازهای اساسی انسان است که برای حفظ و نگهداری انرژی، وضعیت ظاهری و رفاه جسمی لازم است. در هنگام خواب، هورمون هایی چون اپی نفرین، سروتونین و هورمون رشد آزاد می شود و تغییرات شیمیایی و افزایش تغذیه سلولی صورت می گیرد تا بدن برای فعالیت های روز بعد آماده شود. همچنین ترمیم، سازماندهی مجدد، تقویت حافظه و یادگیری در سیستم عصبی در زمان خواب رخ می دهد. اهمیت خواب در سلامتی و بیماری از زمان بقراط مورد توجه بوده و خواب آشفته یک علت مهم رنج و مریض احوالی انسان در هر سنی تلقی می شود. سلامت انسان با کمیت و کیفیت خواب در ارتباط است.
انسان ها به طور متوسط حدود یک سوم از دوران حیات خود را به خواب اختصاص می دهند. یک فرد بالغ حداقل 8 ساعت خواب در شبانه روز طی 4 تا 6 سیکل 90 دقیقه ای بطور منظم نیاز دارد. نیاز به خواب در افراد مختلف متفاوت است و بسیاری از افراد 9 تا 10 ساعت خواب شبانه دارند و برخی دیگر کم خواب هستند.
شناخت بی خوابی، تاثیرات و مشخصات آن
بی خوابی شایع ترین و شناخته شده ترین اختلال خواب است که تاثیرات منفی به همراه دارد.
تاثیرات بی خوابی
- بی خوابی، احساس ناکافی بودن خواب از نظر مقدار یا کیفیت آن است
- از مشخصات بی خوابی، اشکال در به خواب رفتن (شروع خواب) و بیدار شدن های مکرر و طولانی مدت است
این علائم در طول روز، ابعاد اجتماعی و شغلی افراد را تحت تاثیر قرار می دهد. سالمندی، بیماری های مزمن، آپنه انسدادی خواب، اختلالات روانپزشکی و فاکتورهای مربوط به شیوه زندگی از جمله علل موثر در بروز بی خوابی هستند.
- بی خوابی موجب بروز اختلالات هورمونی، رفتاری و جسمی شده و کیفیت زندگی فرد را کاهش می دهد
- بی خوابی احتمال ابتلا به افسردگی و اضطراب را افزایش داده و توانایی مقابله با استرس روزانه را کاهش می دهد
مقدار و چگونگی خواب شبانه روی عملکرد شناختی و سطح تمرکز فرد برای پرداختن به فعالیت های روزانه موثر است
- بی خوابی سبب افزایش مرگ و میر و ناخوشی، چاقی، دیابت تیپ 2 و افزایش اشتها می گردد
- بی خوابی به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم سبب تحمیل هزینه های اجتماعی می گردد
هزینه مستقیم شامل هزینه اقدامات تشخیصی، درمان و ویزیت پزشکان و هزینه غیر مستقیم شامل ناتوانی های مرتبط با وضعیت های پزشکی متعاقب بی خوابی، کاهش تصادفات رانندگی ناشی از بی خوابی می باشد.
یکی از مشکلات خواب آلودگی، بالا رفتن فشار خون (هایپرتانسیون) است. به عقیده کارشناسان بالا رفتن فشار خون با کاهش ساعات خواب رابطه دارد. کاهش ساعات خواب به میزان 6/3 تا 5/4 ساعت در شب چه در افراد مبتلا به فشار خون بالا و چه در افراد با فشار طبیعی با افزایش فشار خون همراه بوده است. هایپرتانسیون شریانی یک مشکل مهم بهداشتی است.
در کشور ما شیوع هایپرتانسیون در کل جمعیت بیشتر از 12% می باشد. نسبت فراوانی هایپرتانسیون در زنان از 6/0 تا 7/0 در 30 سالگی به 1/1 تا 2/1 در 65 سالگی افزایش پیدا می کند.
عواملی مانند سن، نژاد، استعمال دخانیات، کلسترول سرم، چاقی و عدم تحمل گلوکز بر پیش آگهی و سیر بیماری تاثیر می گذارد. مبتلایان به هایپرتانسیون دچار مرگ زودرس می شوند که در این میان شایعترین دلایل مرگ به دنبال بیماری قلبی، سکته مغزی و نارسایی کلیه می باشد.
اختلالات خواب عموما موجب خواب آلودگی وسیع روزانه می شود. با وجود تاکیدها و هشدارهایی که در ارتباط با عوارض سوء محرومیت از خواب می شود، هنوز بسیاری از افراد جامعه با مشکلات ناشی از اختلال در خواب و استراحت خود رو به رو هستند.
منبع: بخشی از مقاله بررسی فراوانی خواب آلودگی روزانه در زنان مبتلا به فشار خون بالا
فاطمه غفاری – شراره ضیغمی محمدی